Bir
neçə vaxtdır ki, insanların necə bir birindən asılı olduqlarını və bu
asılılıqdan necə xilas olmaq olar deyə düşünürdüm. Bəli, insanların bir-birinə
və ya hər hanşı bir şeylərə olan mütləq və ya nisbi asılılıqlarını nəzərdə
tuturam.
Elə
başlayaq ən sadə şeylərlə olan müqayisədən. Məsələn: birinin siqaretə olan
asılılığından və ya digərinin günəbaxan tumuna,bir digərinin telefona,başqasının
isə facebook, tvvitter və başqa bu kimi sosial şəbəklərə olan asılılıqlardan. Bunlar
cansız şeylərə olan asılılıqlarımızdır. Və bunların çox zaman bizimçün heç bir
xeyri olmadığını hiss etdiyimiz anda onlardan qurtulmağa çalışırıq. Səbəb: Səbəbi
isə odur ki, onlar bizim vaxtımızı almaqla yanaşı, şəxsi azadlığımıza da bir
növ təsir göstərir müəyyən vaxtdan sonra onlarsız özümüzü təsəvvür etməməyə
başlayırıq.
Bəs bu
fikirlər-duyğular deyək bəlkə də, insanlara olan asılılığımızdan-bağlılığımızdan
da yarana bilmirmi? Biz insanlardan asılı olduqca, onların istəklərinə uyğun
davranmaq məcburiyyətində qaldıqca öz şəxsi azadlığımızdan vaz keçmiş
olmuruqmu?
Məsələn,
Bir dostun zəng vurub hara isə getməyi təklif etdiyində istəməsən belə ona “bəli”
demək məcburiyyətində hiss edirsənsə, bu artıq dostluq deyil, asılılıq-bağlılıq
bir növ də həmin dostunu itirməmək qorxusu deyilmi? Deməli bu qorxudur bir növ
asılı hala salan.
Və ya
sevgiliniz sizdən bir şey xahiş etdikdə sırf onun xətrinə dəyməyəsiniz deyə
azmı dəyişmisiniz fikrinizi? Əlbəttə ki, yox. Bəs bu şəxsi azadlığı fəda etmək
deyilmi?
Ya da
düşünün ailənizlə olan münasibətinizi: hər kəs üçün olmasa belə çox hallarda,
ailəmizə görə planlarımızı azmı dəyişmişik? Sırf onlardan uzaq olmayaq deyə
seçdiyimiz yerlər, və ya sırf onlardan uzaq olaq deyə yaşamaq üçün seçdiyimiz
yerlər. İstənilən halda sırf onlara görə fikir dəyişiriksə, demək ki, bir növ
onlardan asılıyıq.
İşdə
müdirimizdən asılılığımızı gətirək göz önümüzə. Bəli. Onun dediyi günlərə görə işdə olmalı, bir növ
onun əyyarladığı saatlarda və yerlərdə işləməliyik- Asılıyıq. Amma şəxsi asılı
deyilik. Əgər bunu şəxsi asılılıqla qarışdırırqsa o zaman professional
düşünmürük deməkdir! Bu asılılıq həyatımızı başqalarından asılı olmayaraq qurmaq
üçün bir tramplindir sadəcə. Əgər bu tramplində çox vaxt itirirsinizsə bu öz
günahınızdır. Halbuki öz işinizi quraraq öz “direktorunuz” “müdiriniz” “bossunuz”
olmaq və sadəcə işlə limitlənən bu
asılılıqdan belə qurtula bilərik. Amma unutmayın ki, müdirinizdən olan
asılılığınız sadəcə iş çərçivəsində limitlənir.
Universitetimizdə
də asılıyıq. Dərsdəykən professordan: düşünün ki, tuvaletə getmək üçün belə
icazə alırıqsa, həmin 90 dəqiqə ərzində biz həmin adamndan nə qədər asılıyıq.
Sonra zamdekandan, dekandan bəlkə də rektordan belə asılıyıq kimi zaman.
Universitetdə olduğumuz müddətdə onların sözləri ilə hesablaşmalıyıq. Amma
burda belə bir limit var. Universitetdən çıxdığınız an artıq özünüz özünüzün
professoru, dekanı və rektorusunuz. Yəni
bu asılılıq belə çərçivəlidirsə deməli nisbidir. Qurtulmaq mümkündür.
Amma
dostlarınız, sevgiliniz və ailənizdən olan asılılığınız isə limitsizdir. Onlar
sizi evdə, dərsdə, işdə, hətta düş olarkən və ya tuvaletdəykən belə limitləyirlər
siz buna fikir verməsəniz belə.
Bu
asılılıq istədiyiniz an yaşadığını yeri dəyişməyinizə, istədiyiniz an harasa
getməməyinizə, və ya öz düşündüyünüz qərarınızı verməyinizə əngəl olur.
Və bu
asılılıqlar sadəcə öyrəşməkdən başlayır. Əvvəlcə öyrəşirsən, sonra bağlanırsan
daha sonra isə asılı hala düşürsən. İstənilən halda bütün münasibətlər
asılılığa gətirib çıxarır. İnanmırsınızsa, bir də ətrafınızı nəzərdən keçirin.
Dostum yoxdur deyirsinizsə belə, ətrafınızda sözünü yerə sala bilməyəcəyiniz
biri yoxdurmu? Sevgilim yoxdur deyirsinizsə belə çox yaxın bir dostunuz
yoxdurmu ki, hansı ki, fikirlərini nəzərə almağı çox sevir və beləcə özünüzcə
öz asılılığınızı qəbul edirsiniz? Ailəniz yoxdur, və ya ailədən bütün
asılılıqlarınızı-bağlarınızı qoparmısınız deyirsiniz? Zarafat edirsiniz yəqin .
Ailəniz yoxdursa, bunun sızıltısı ən azından sizi bir şeylərə bağlayacaq, ən
azından duyğularınıza bağlanmış olacaqsınız. Ya da dostlarınız artıq ailəniz
kimi olacaq. əgər varsa, və sadəcə onlarla əlaqələrinizi qopardığınızı
düşünürsünüzsə bu zaman belə səhv edirsiniz. Ən azından müəyyən vaxtdan bir
onları ziyarət etmək məcburiyyətindəsiniz-bağlısınız-asılısınız. Etmirsinizsə-artıq
öz qürurunuzdan asılısınız-yenə də bağlısınız. Hisslərinizin əsirisiniz.
Nə qədər
də azad ruhlu olmaq istəsək belə bizi bağlayan, limitləyən birşeylər və ya kimlərsə
var. İstənilən halda ətrafımızdakı insanlardan asılıyıq. Amma,hər bir kəsdən
bağlılıq dərəcəmizi özümüz müəyyənləşdiririk və həyatımızın “zəncirləri” sadəcə öz əllərimizdədir.
Sırf kimlərsə deyir deyə yox, sırf özümüz istəyirik deyə qərar verərək yaşamaq ən
yaxşısıdır. Bu nə qədər eqoist səslənsə belə eqoism deyil. Bunu eqoismlə qarışdıraraq kifayət qədər vaxt
itirmişik...və kifayət qədər asılı qalmışıq.
Demirəm
dostlarımızı ailəmizi və ya sevdiklərimizi ataq. Sadəcə olaraq onların bizə
yaşatdığı bu bağlılıq duyğusunu özümüz əyyarlayaq. Limitlərimizi zorlayaq, və qərarlarımızı
özümüz verməyi bacaraq.
Çünki
ŞƏXSİ ASILIQlarımız çoxaldıqca və bir fərd-şəxs
olaraq azadlığımızı ətrafımızdakılara onsuz da fəda etmişkən çox hallarda biz
necə bir millət olaraq böyük “AZADLIQ”-lardan danışa bilərik ki? Boş verin
getsin. Əvvəlcə, ruhumuzu sərbəst-azad
buraxmağı bacaraq məncə. İnanclarımızı özümüz seçək və qərarlarımızı özümüz verək...
Yanlış belə olsa, onlar bizim təcrübəmiz olacaq ən azından...
2 comments:
pofiqist olmağı bacarançün asılığ hissi, darıxmağ hissi yaşanmaz )
Insanları vecimə almamağı bacarmıram :şəxsiyyət olaraq düşünürəm hər kəsi. Ona görə də onlara qarşl pofiqist ola bilmirəm -_-
Post a Comment